Auditores e Expertos Contables albiscan as claves que determinarán o futuro de ambas as profesións

Celebradas os pasados días 9 e 10 de novembro, esta nova edición das Xornadas de Auditoría e Contabilidade en Galicia non só supuxo unha nova oportunidade para solicitar información de primeira man sobre as novidades de ambos os sectores, senón que tratou de anticiparse aos retos e claves que determinarán o futuro da auditoría e a contabilidade a medio prazo.

Como vén sendo habitual nos últimos anos, o evento contou coa organización conxunta das corporacións representativas de ambas as profesións a nivel autonómico, o Consello Galego de Economistas -co apoio e a colaboración do REA- por unha banda, e a Agrupación Territorial 4ª (de Galicia) do Instituto de Censores Xurados de Contas de España, por outro. 

O acto inaugural contou coa presenza dos máximos representantes de ambas as institucións, Miguel A. Vázquez Taín, e Enrique González González, que foron acompañados polo Conselleiro de Facenda e Administración Pública da Xunta, Miguel Corgos López-Prado.

O presidente do Consello Galego, Vázquez Taín, quixo pór en valor nas súas palabras tanto o traballo levado a cabo polos profesionais da auditoría e a contabilidade, “que permite que o sistema funcione”, como o realizado polas corporacións que os representan, “moitas veces non do todo visible, pero sempre sen apartarse da súa función de analista da normativa que afecta a un sector que enfronta importantes retos a curto e medio prazo, como a atracción e retención de talento”.

Enrique González, pola súa banda, deixou nas súas primeiras palabras toda unha declaración de intencións: “A profesión vai ben, non nos falta traballo, pero tamén contamos con moitas dificultades, a algunhas das cales espero déase algo de luz nestas Xornadas”.

Entre os problemas que afectan ao sector, referiuse, do mesmo xeito que Taín, á falta de profesionais e ao atractivo da profesión, indicando que “habemos de adaptarnos ao que nos demandan os novos profesionais que necesitamos, non ao revés”. Neste sentido, sinalou que “temos que mellorar as condicións de traballo nas firmas, e para iso debemos de cobrar o necesario polo noso traballo para poder retribuir aos nosos traballadores tamén na súa xusta medida”, facendo referencia á tensión de honorarios á baixa que caracterizou ao sector da auditoría nos últimos anos. “O talento hai que pagalo”, concluíu.

O Conselleiro de Facenda inicio a súa intervención felicitando aos organizadores por “unha nova edición dunhas Xornadas que xa se converteron nun foro consolidado e de referencia para o sector fronte a outros similares”, para a continuación relatar o que desde a Xunta de Galicia está a levarse a cabo en materia de auditoría do sector público, con especial referencia á sustentabilidade das finanzas públicas.

A primeira dos relatorios levou por título “Informe de Sustentabilidade, Confección e Verificación” e estivo protagonizada por Silvana Alfaya Bas (Directora de ESG Assurance, Sustentabilidade e Bo Goberno, KPMG Auditores, S.L.) e Salvador Marín Hernández (Presidente EFAA for SMEs).

Ao longo das súas respectivas exposicións abordaron diferentes cuestións, como os aspectos de elaboración e verificación da nova directiva sobre sustentabilidade europea (CSRD), as novas normas europea de sustentabilidade (ESRS) elaboradas polo SRB do EFRAG e aprobadas pola Comisión Europea, así como as actualizacións en relación aos estándares internacionais de verificación no ámbito da sustentabilidade, referencia á NIEA 3000 (revisada) e ao borrador da nova ISSA 5000, de utilidade futura para a verificación dos informes de sustentabilidade (EINF), entre outros.  

As normas internacionais de auditoría NIA-É 600 R e a NIA-É 315 R protagonizaron o último relatorio da mañá, asunto que foi desenvolvido polas subdirectoras xerais do ICAC, Ana Manzano Cuadrado (Normas Técnicas) e Myriam Rebollo Díaz (Control Técnico) e por Joaquim Altafaja Diví, Coordinador do Grupo de traballo de Auditoria ReDigital.

Ana Manzano ocupouse de diseccionar as novidades que introducirá a NIA-É 600 R, que será de aplicación obrigatoria, para os auditores de contas e sociedades de auditoría no desenvolvemento dos traballos de auditoría de contas referidos a contas anuais ou a outros estados financeiros ou documentos contables correspondentes a exercicios económicos que se inicien a partir do 1 de xaneiro de 2024. Myriam Rebollo, pola súa banda, abordou as novidades introducidas pola NIA-É 315 R, facendo referencia, principalmente, aos requisitos mellorados relacionados co exercicio do escepticismo profesional; a aclaración de que o proceso de avaliación de riscos proporciona a base para a identificación e avaliación dos riscos de incorrección material, así como ás novas definicións, relativas ao proceso de identificación e avaliación do risco de erro material.

Seguindo coa NIA-É 315 R, Altafaya centrou a súa exposición no Modelo para a Avaliación da contorna informática requirido por unha norma, que presenta especial atención aos sistemas de información e os procedementos baseados nas tecnoloxías da información para evitar un exceso de confianza en sistemas ou programas que procesan datos de maneira inexacta e datos inexactos, ou poden existir accesos non autorizados que poden ter como resultado o rexistro de transaccións non autorizadas ou rexistro inexacto das mesmas.

A primeira das sesións da tarde do xoves levou por título “Intelixencia Artificial, robotización e metaverso na auditoría”, sendo desenvolvida por Manuel Ramón Ramón, (economista e Formador en IA e Robotización) quen comezou a súa exposición sinalando que “a IA non acabará co traballo do auditor, pero si pode ser que lle auditor que aplica IA acabe co traballo do auditor que non a aplique”.

Durante o seu relatorio clarificou algúns de conceptos crave que se están empezando a manexar en diferentes ámbitos profesionais e a súa posible aplicación ao mundo da auditoría:

• RPA: Que son bots que emulan a acción humana, aplicable para relacións coas Administracións Públicas ou as descargas de datos fiscais, por exemplo-
• IA: Cuxos beneficios no ámbito da auditoría poden ser unha mellora na detección da fraude e da toma de decisións, aumento da cobertura auditora ou a redución de tempos e custos, entre outros.
• Metaverso: “Internet en 3D”, tal e como Ramón definiuno, engadindo que “lle falta maduración e tempo, polo momento, pouca implantación”.

Finalizou Manuel Ramón o relatorio con exemplos de aplicacións prácticas destas tecnoloxías ao mundo profesional.

Pola súa banda, e para pechar esta primeira xornada, Mª Dolores Urrea Sandoval, Subdirectora Xeral de Normalización e Técnica Contable do ICAC, fixo un percorrido sobre a evolución da normativa contable tomando como punto de referencia a Conmemoración da aprobación do Plan Xeral Contable de 1973, efemérides que cumpre nin máis nin menos que 50 anos. Normativa que marcou un punto de partida na historia contable de España e achandou o camiño cara a unha maior eficiencia e estándares internacionais na contabilidade do país.

Aínda que ao longo dos anos, sucedéronse outros plans xerais, como o de 1990 e o de 2007, que continuaron mellorando e adaptando a contabilidade española ás normativas internacionais, o plan primigenio do 73 sentou as bases para unha contabilidade máis estandarizada e eficiente en España, e no relatorio lembrouse o esforzo e a visión dos profesionais que contribuíron a este fito na normalización contable de España.

A xornada do venres iniciouse abordando o relatorio titulado “Informe de Procedementos Acordados (Ipa). Subvencións e Problemática da Aplicación da Lei Crea e Crece”, contando para iso con Francisco Rabadán Molero, Socio de auditoría e responsable dos servizos de Assurance en KPMG España, quen cualificou a materia como “trending topic actualmente en KPMG polas constantes consultas dos clientes”.

Rabadán centrou a súa exposición na nova redacción do apartado 3 bis do artigo 13 da Lei 38/2003, Xeneral de Subvencións, nova redacción que flexibiliza os procedementos de acreditación e os requisitos para considerar cumpridos os prazos de pago establecidos na Lei 3/2004, de 29 de decembro, pola que se establecen medidas de loita contra a morosidade nas operacións comerciais, para optar a subvencións de importe superior a 30.000 euros.

Tras unha pausa para recuperar forzas, a equidade, fidelidade, atracción de talento e o futuro da profesión foi o asunto que saltou á palestra a continuación. Ocupáronse diso Isabel Perea Gaviria (Presidenta da Comisión de Equidade do ICJCE); Marcela Espinosa Pike (Profesora da Universidade do País Vasco UPV/EHU) e Javier Montoya del Corte (Membro do grupo do traballo do REA de substitución xeracional).

Marcela Espinosa referiu na súa intervención que, aínda que existe paridade no acceso das mulleres á profesión auditora, “constátase un estancamento na súa progresión cara a postos directivos”, para, a continuación, indicar as vantaxes da diversidade de xénero. Entre elas, citou a mellora no ámbito da RSC e a sustentabilidade, o aumento da innovación e a creatividade, mellora da independencia e a calidade do servizo e, en definitiva, “unha mellora da rendibilidade e dos resultados financeiros”.

Javier Montoya, pola súa banda, destacou no campo da atracción do talento a necesidade de achegarse aos mozos para valorar os seus intereses, que parecen ir máis na dirección da calidade de vida fronte ao desenvolvemento da súa carreira profesional, mentres que Isabel Perea lembrou as accións que desde o ICJCE están a levarse a cabo en prol da equidade nas firmas de auditoría.

Como vén sendo habitual, as Xornadas pecháronse cunha Mesa Redonda onde se reflexionou e debateu sobre o presente e futuro do auditor e do experto contable, estando presentes para iso, Ferrán Rodríguez Arias, Presidente de ICJCE; Santiago Durán Domínguez. Presidente do ICAC; Emilio Álvarez Pérez-Bedia, Presidente do REA e o presidente do REC, Francisco Gracia Herréiz, estando a moderación da mesa a cargo de Ramón Madrid Nicolás, Vicepresidente do REA.

Ferrán Rodríguez iniciou a súa intervención destacando o bo momento que atravesa a profesión, que continúa crecendo de forma moderada “cunha facturación duns 800 millóns de euros este ano”. Entre os retos a curto e medio prazo, citou a atracción e retención do talento novo, a formación dos equipos nos novos servizos que chegarán da man da IA e a revolución tecnolóxica, e a sustentabilidade. Sobre esta última sinalou que desde o Instituto é atopan cómodos e satisfeitos cos textos coñecidos na tramitación da transposición da Directiva sobre información corporativa en materia de sustentabilidade, “e só pedimos ao próximo Executivo que non os modifique e acelere a súa tramitación, pois iso supón o aumentar os nosos servizos profesionais e con iso nosa facturación”.     

Sobre leste mesmo asunto o presidente do ICAC sinalou que se trata dun cambio na visión da profesión mesma do auditor, “que debe de tratar de transmitir aos seus clientes que a futura aprobación da lei de información sobre sustentabilidade pode e vai afectar aos seus modelos de negocio e deben de estar preparados”. Outros asuntos mencionados por Santiago Durán foron os honorarios (“segue existindo un problema coa fixación de honorarios á baixa que o que fan é desprestixiar a profesión”), a irrupción dela Intelixencia Artificial no mundo da auditoría (“que pode facilitar a competencia dos pequenos despachos se son capaces de acceder e asumir esta nova tecnoloxía”) e sobre o propio ICAC, sinalando que “chegou o momento de crecer e ir un pouco máis aló nos seus labores de supervisión e desenvolvemento normativo”.

Emilio Álvarez Pérez-Bedia, presidente do REA, sinalou que o principal reto nestes momentos é o prestigiar a profesión do auditor como axente económico imprescindible para o bo funcionamento do sistema, mostrándose ademais satisfeito polos cambios introducidos no exame de acceso ao ROAC, “pois era necesaria unha modernización e mellora do mesmo”.

Sobre captación de talento, Francisco Graza aludiu na súa intervención que non se trata dun problema exclusivo da auditoría ou a contabilidade, indicando que “temos que escoitar as demandas dos mozos no apartado laboral e tratar de amoldarse ás mesmas”. Fronte aos problemas que afrontan as firmas sinalou o crecemento en dimensión e tamaño como clave para facer fronte “a unha contorna normativa cada vez máis complexo e á irrupción das novas tecnoloxías”, para finalizar sinalando que desde o Rexistro de Economistas Contables “seguimos avanzando para o recoñecemento e a homologación da profesión, pois é un camiño lóxico e lexítimo”, concluíu.

Chegouse deste xeito ao final dunha edición dunhas xornadas que, como vén sendo habitual, non só serven como formación de reciclaxe en auditoría e contabilidade, senón tamén para realizar unha posta en común e reflexionar acerca dos problemas, solucións e retos que ambos os sectores deben de enfrontar desde leste mesmo momento.